ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΤΥΦΛΩΝ

Με τα  μάτια της ψυχής    

Του Νίκου Ι. Κωστάρα

Η 15^η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα των Τυφλών ή Παγκόσμια Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού, που θεωρείται ο πιο πιστός φίλος του τυφλού. Ημέρα μνείας των δύσκολων συνθηκών που αντιμετωπίζουν οι τυφλοί, σ’ έναν κόσμο που δίνει όλο και λιγότερο χώρο στην ιδιαιτερότητα.

Ο Θουκυδίδης έλεγε ότι σε μια ευνομούμενη πολιτεία και ο πιο φτωχός και ο πιο άτυχος μπορεί να ελπίζει να πάει καλύτερα. Σε μια μη ευνομούμενη  πολιτεία και ο πιο   πλούσιος και ο πιο τυχερός φοβάται ότι θα τα χάσει όλα. Για πιο λόγο άραγε μια κοινωνία που λατρεύει το φως, που το ταυτίζει με τη ζωή έχει μια εμμονή με το θέμα της τυφλότητας; Γιατί οι αρχαίοι μάντεις, οι ήρωες  της αρχαιότητας  είναι συχνά τυφλοί; Αυτό είναι το θέμα της διατριβής της Ελευθερίας Μπερνιδάκη, «Η τυφλότητα  στον πολιτισμό του φωτός» που χαρακτηρίστηκε μια από τις καλύτερες του αιώνα. Γεννήθηκε στη Γωνιά του Ρεθύμνου Κρήτης. Τυφλώθηκε σε ηλικία τριών ετών από ατύχημα. Κι’ όμως σπούδασε, έμαθε το σύστημα μπρέϊλ στον οίκο τυφλών στην Καλλιθέα. Παντρεμένη με τρία παιδιά, γεμάτη αυτοπεποίθηση τονίζοντας «Δεν   έχω κανένα πρόβλημα, είμαι τυφλή».Με υποτροφία στις Η.Π.Α. πήρε μάστερ στην Κλασσική Φιλολογία και αναφέρει «Την κλασσική εποχή υπήρχε  επίγνωση ότι όλοι κάποτε θα πεθάνουμε. Έτσι αυτός  ο πολιτισμός έλεγε ότι πρέπει να είμαστε φιλόξενοι, να αναζητούμε τη χαρά της ζωής, να είμαστε συνάνθρωποι». Εχει τιμηθεί με βραβεία από την Ακαδημία Αθηνών, το Υπουργείο Πολιτισμού, το ίδρυμα Αλέξανδρος Ωνάσης και εδώ και δώδεκα χρόνια διδάσκει στο Deree Κλασσική Φιλολογία. Διετέλεσε Βουλευτής Επικρατείας στην Ελληνική Βουλή και Πρόεδρος της Ειδικής Διακομματικής Επιτροπής που υποστηρίζει ότι «η αναγνώριση της γραφής Μπρέϊλ αποτελεί ένα βασικό βήμα για την άρση των διακρίσεων που υφίστανται οι τυφλοί σε όλο το φάσμα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής τους».

Από τους 22.000 τυφλούς στη χώρα μας περίπου 3.000 έως 5.000 από αυτούς ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν τη γραφή μπρέϊλ.

Πρωτεργάτης της μεγάλης εκστρατείας για την εκπαίδευση  των τυφλών στις Η.Π.Α. ήταν ο Ηπειρώτης Μιχάλης Ανάγνου (1837-1906).

Μπροστά μου όμως παρουσιάζεται η αισιόδοξη μορφή της διάσημης τυφλής    και κωφάλαλης Αμερικανίδας ΕΛΕΝ ΚΕΛΕΡ (1850-1968). Ένα σύμβολο της κακής μοίρας και συνάμα της απέραντης  θέλησης, που νίκησε αυτή τη μοίρα και έκανε το αδιαπέραστο σκοτάδι φως χαρωπό, τη νεκρική σιωπή χαρούμενο τραγούδι, την ανείπωτη δυστυχία ευφροσύνη και ευτυχία. Την Ελεν Κέλερ που έλεγε «Βρήκα τη ζωή τόσο όμορφη» και στο γραφείο της βρισκόταν ένα μετάλλιο με τον μεγάλο Όμηρο, για να μπορεί να το πιάνει εύκολα και να αγγίζει το θείο πρόσωπό του τονίζοντας «Αυτά τα τυφλά μάτια ψάχνουν να βρουν το φως και τους γαλάζιους ουρανούς της αγαπημένης μου Ελλάδος».

Δεν ήταν μόνο ο θείος Όμηρος, ο μάντης Κάλχας, ή ο Τειρεσίας, ή ο Δημόδοκος που πιστεύεται ότι ήταν τυφλοί. Ήταν η ίδια η Δικαιοσύνη, η Θεία Δίκη, που έπρεπε να φαίνεται χωρίς φως για να μπορεί να αποδίδει  σωστότερα το δίκαιο. Από αυτό ορμώμενοι και οι σύγχρονοι δένουν τα μάτια της Δικαιοσύνης, ευελπιστούντες καλύτερα αποτελέσματα.

Έτσι στην Αγγλία, τοποθετήθηκε ως Υπουργός Δικαιοσύνης ο Ντέϊβιντ Μπλάνκετ, που αμφέβαλαν αρκετοί  πως  ένας τυφλός θα σταθεί  στο ύψος του δύσκολου έργου του. Τα γεγονότα τους διέψευσαν. Η κρίση του τυφλο΄΄υ Ντέϊβιντ Μπλάνκετ ήταν ακριβοδίκαιη και αλάνθαστη.

Στις 25 Μαρτίου 2001 σε ηλικία 32 ετών ο Έρικ Βαϊενμάγιερ έγινε ο πρώτος τυφλός που ανέβηκε στην κορυφή του υψηλότερου όρους, το Έβερεστ. Ακόμη ανέβηκε και τα υπόλοιπα επτά υψηλότερα βουνά του πλανήτη (Ακουκάγκουα και Κιλιμάντζαρο).

Καμαρώνω τη δραστηριότητα  του τυφλού Μάνου Καπουνιάρη, που στα δεκαπέντε του χρόνια τυφλώθηκε από γερμανική νάρκη και από τότε ανοίγοντας τα μάτια της ψυχής του όχι μόνο κέρδισε τον αγώνα της ζωής σπουδάζοντας κλασσική και βυζαντινή μουσική και εργαζόμενος ως τηλεφωνητής στο Λαϊκό Νοσοκομείο. Νυμφεύτηκε την εύπορη κοινωνική λειτουργό Σοφία Κρητικού και απέκτησαν και εγγόνια. Πολλές τιμητικές διακρίσεις του έχουν δοθεί από διάφορους φορείς για το πνευματικό  του έργο του, προς τους δυστυχισμένους με την αποστολή ηχογραφημένων μηνυμάτων, που αφορούν την ψυχολογία των νέων, την οικογένεια, τις σχέσεις των συζύγων κ.α. Τονίζοντας «Πολλές φορές τυφλός δεν είναι εκείνος που δεν έχει μάτια, πραγματικά τυφλός είναι εκείνος που έχει  μάτια αλλά δεν βλέπει σωστά» και  όπως έγραφε  ο Εξυπερύ «Για να δεις πραγματικότητες πέρα από αυτά που βλέπεις με τα σωματικά μάτια πρέπει να δεις με τα μάτια της ψυχής». Και η Μαρία Τερέζα Λιούζο ποιήτρια της 3^ης χιλιετίας στην Ιταλία, τονίζει: Μόνο τα μάτια της ψυχής και της αθωότητας έχουν την κατάλληλη όραση!

Να μην ξεχάσω το «Μπραΐλιον Σύστημα» ανευρέθη από τον Γάλλο Λουδοβίκο Μπράιλ, ο οποίος τυφλώθηκε εξ’ απροσεξίας του πατρός του σε ηλικία 3 ετών (1806.

Ο Αιγύπτιος Τάχα Χαουσεΐν Πασάς, εκ γενετής τυφλός, καθηγητής Φιλοσοφίας διετέλεσε και Υπουργός Παιδείας της Αιγύπτου και ανεκηρύχθη επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών (1952). Ο διάσημος τυφλός πιανίστας Γ. Θέμελης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια και διέπρεψε στην Αθήνα. Στα 200 χρόνια του Σοπέν οι Βρετανοί τον κάλεσαν να τιμήσει την εκδήλωση.

Ο τυφλός γερμανός Βάλτερ Άντρακλ, καθηγητής του Πανεπιστημίου Λειψίας σκοτώθηκε από ένα βομβαρδισμό στο Β’  Παγκόσμιο Πόλεμο.

Γνώρισα τον πρόεδρο του Φάρου Τυφλών στην Καλλιθέα, του Ηπειρώτη Κώστα Κολόκα με την άξια σύντροφό του Κατερίνα, αμφότεροι τυφλοί, που πρόσφατα έγινε παππούς από τη μοναχοκόρη του Λαμπρινή. Αθόρυβα εκτελούν την αποστολή τους. Ένα αισιόδοξο ζευγάρι που εκπέμπει αισιοδοξία για την ομορφιά της ζωής, την πίστη στο Θεό και τις αιώνιες αξίες.

Όπως τον τυφλό γλύπτη Πέτρο Ρουκουτάκη και τη σύζυγό του για τη δύναμη που άντλησαν ο ένας από τον άλλο, την αισιοδοξία τους για τη ζωή, την οικογένεια που δημιούργησαν, τα δυο τους παιδιά, που δεν έχουν δει ποτέ.

Μου γνώρισε  τον τυφλό Γιάννη Βαρδακατσάνη από τη Ζάκυνθο, Πρόεδρο της Γενικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος και Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού φόρουμ αναπήρων της Ευρώπης.

Επίσης τον τυφλό Ηλία Μαριόλα από την Επίδαυρο, απόφοιτο της Νομικής Σχολής του  Πανεπιστημίου Αθηνών, γνωστό ποιητή βραβευθέντα από την Ακαδημία Αθηνών και Πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών Ελλάδος.

Καθώς και τον τυφλό δικηγόρο Παναγιώτη Κουρουμπλή διατελέσαντα  βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας για δύο τετραετίες, συμβάλλοντας με τους αγώνες του στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία.

Μπροστά μου παρελαύνει η λεβεντόκορμη μορφή του φίλου μου Μαρουσιώτη και συμπατριώτη μου Αρκάδα, του δραστήριου πτέραρχου Αθανάσιου Ζώγα, που τυφλώθηκε εν υπηρεσία στα 22 χρόνια του και αγωνίστηκε για την εισαγωγή των τυφλών στα Πανεπιστήμια. Πήρε Υποτροφία στην Αμερική. Έγινε και παππούς.

Επίσης τον νεώτερο Αρκάδα Γιάννη Καλίτση που στέλνει μηνύματα στους ναυτικούς και τον Απόδημο Ελληνισμό από την φωνή της Ελλάδος στην ΕΡΑ5. Και μην ξεχάσω τιμητικά να αναφέρω και τον θείο μου Γιώργο Α. Κωστάρα, τον τραγουδιστή με το παρατσούκλι ο στραβός, τον «Δημόδοκο» του χωριού μου Κακουραίϊκα.

Ακόμη ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός μαζεύει λέξεις και εκφράσεις λαϊκές και ακούει με αγαλλίαση τους στίχους ενός τυφλού λαϊκού τραγουδιστή του Νικολάου Κοκονδρή. Πλησιάζει με ενθουσιασμό τον τυφλό λαϊκό λυράρη ο οποίος θα του δείξει τον δρόμο, που οδηγεί στις πλούσιες και καθάριες πηγές της λαϊκής παράδοσης.

Επίσης καμαρώνω το βραβευμένο τυφλό ποιητή της Νομικής Σχολής Αθηνών Μανώλη Τσιτσιριδάκη από τα Χανιά που θέλει να γίνει και ένας πετυχημένος ιστορικός ερευνητής. Το 2007 βραβεύτηκε από το Φάρο Τυφλών ως αριστούχος τυφλός απόφοιτος λυκείου.

Τελευταία επισκέφτηκα τη Λασκαρίδειο Στέγη Τυφλών στο Μαρούσι όπου οι αόματες οικότροφοι φανερώνουν με τα μάτια της ψυχής το περίσσευμα της Αγάπης. Μια προσγείωση σε μια όαση αγάπης και ζεστασιάς από τις ευγενικές οικοτρόφους ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει, το αντίθετο από εμάς. Εμείς είχαμε τα φυσικά μάτια μας αλλά δεν είχαμε τα μάτια της ψυχής καθότι τα έχει διαβρώσει η καταναλωτική αλλοτριωμένη κοινωνία με τη συνδρομή των Μέσων Μαζικής Εξαπάτησης. Και αυτό το καταμαρτυρούν τα «Θέματα» που μας προβάλλουν. Διασκέδαση χωρίς αγάπη μέσα σ’ ένα επίπλαστο και διεφθαρμένο τηλεοπτικό θόρυβο υποβαθμίζοντας τις Ελληνοχριστιανικές παραδόσεις.

Αυτά τα συναισθήματα μου ήρθαν την ώρα που τ’ αυτιά μου γαλήνευαν από τους ύμνους της παιδικής χορωδίας της κας Σκιαδά με τα αξέχαστα τραγούδια της τυφλής Μαριάνας Χατζοπούλου.

Πολλές δραστηριότητες ψυχομένων τυφλών θα μπορούσα να αραδιάσω για να προβάλλω τις ανθρώπινες δυνατότητες. Αυτά ας αναλογιστούν και προβληματιστούν οι λεβεντονιοί και οι λεβεντοκοπέλλες μας, που είναι απογοητευμένοι και στρέφονται στα ναρκωτικά αντί να ανηφορίζουν αρτιμελείς στον αστερισμό της δημιουργίας. Κι’ εμείς ας ξεφύγουμε από το σκοτάδι και την ηττοπάθεια για να ατενίσουμε το Φως Εκείνου με τα μηνύματα αγάπης και συμπαράστασης στους συνανθρώπους μας. Έτσι θυμήθηκα το διαχρονικό ποίημα του ποιητή Ι.Πολέμη: «Ο ΤΥΦΛΟΣ ΠΡΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ» για να  μας προβληματίσει από τη δίνη  του κενού και της τυφλότητας.

Πως; Συ που μου ‘δωσες το φως, Εσένα πλάνο λένε;

Κι ήταν γραφτό στα μάτια μου να βλέπουν για να κλαίνε;

Τι να τα κάνω και της γης και τ’ ουρανού τα κάλλη;

Πάρε το φως που μου ‘δωσες και τύφλωσέ με πάλι!

Νικ. Ι. Κωστάρας